De lerende docent

In ontmoeting de volgende stap te zetten

Nog zo’n onmogelijk reflectieverslag Edushock 2013 #ELF13

Mijn vorige onmogelijke reflectieverslag ging over EdcampNL. Wat is de overeenkomst tussen de twee. Het is zo lastig te omschrijven wat er gebeurd op zo’n evenement. Dat lukt nog het best met een tweet van @fvmas:

Opschalen van good practices.

Het is meer dan ideeën, je komt in aanraking met dingen in onderwijsvernieuwing die al werken. Soms op docentniveau, soms op schoolniveau. En natuurlijk bekruipt me dan het gevoel: kunnen we dat niet “opschalen” zoals dat in businesstermen heet. Uit een artikel van de WUR over opschalen van innovaties in de agrofood: 

Opschalen wordt verschillend gebruikt. Het duidt op intensivering en versnelling van bestaande inspanningen, toename van wat als ‘good practices’ wordt gezien of technische mogelijkheden in lijn brengen met politieke, institutionele- of organisatieprocessen. Het type proces is dus belangrijk bij het gebruik van het woord opschalen. Alternatieve termen zijn intensivering, verspreiding, mainstream en institutionalisering.

Je bereikt met dit soort initiatieven vooral de docenten/leerkrachten die al open staan voor verandering. Is dat erg… nee. Die komen en worden versterkt/verrijkt. Mij helpt het vaker dat ik me gesteund weet door dit netwerk. En tegen collega’s op het werk zei ik gister al: ik voel me op zo’n dag echt als een vis in het water. Een niet te onderschatten kracht van dit netwerk denk ik.

Nancy de Vogelaere beschreef het zo in een tweet-gesprek na het verschijnen van deze blog:

Dankje aan de Leerfestival Eduschock-ploeg die dit mogelijk heeft gemaakt.

De keuzestress

Keuze bij Edushock

Het programmaboekje had ik een tijdje genegeerd. Zoveel mooie dingen. Ik wou niet kiezen. Omdat ik het gevoel had te moeten kiezen: bekende “grote” namen of onbekend. Op de ochtend van #ELF13 heb ik uiteindelijk besloten dat “coöperatief leren”  mijn keuze ging bepalen. (past bij mijn doel) Hé, hé, dat hielp.

Wat is bij mij versterkt/verrijkt

Ook in de “wandelgangen” waren er fijne ont-moetingen en inspiratiemomentjes. Ik ga me voor dit verslag toch maar beperken tot de gevolgde sessies. Per sessie de tekst uit het programmaboekje, gevolgd door de “insight”.

En wat heb ik uiteindelijk geleerd over coöperatief leren? Dat de ogen van mensen gaan glinsteren als ze het erover hebben/ermee bezig zijn. En ik heb werkende voorbeelden gezien. Allemaal redenen om dat pad te blijven volgen.

D18 : Binnenklasdifferentiatie : Teams, smartclass, contractwerk en talenten in een nieuwe didactiek – Marc en Annick van Basisschool De Leeuw 

Hoe kun je rekening houden met diverse leersnelheden, met minder frontaal onderwijs, met de leerkracht als leercoach, met verhoogde zelfsturing bij leerlingen? Dit vereist een grondige aanpak van zowel uurroosters, didactisch handelen en de rol als leerkracht.

De werking bevordert een positief leerklimaat met hoge betrokkenheid en hoog rendement als effect.

Dit is een praktijkverhaal hoe het werkt in een zesde leerjaar.

De structuur van de smartclass deed me aan Edcamp denken. Gaaf. Je geeft aan aan welke instructie behoefte is. Briefjes worden opgehangen wanneer die doorgaan. En die instructie wordt dan geboden door leerling of docent. Ik let ook goed op bij hoe zij structuur bieden bij het samen werken (dobbelsteen voor vragen), ben jaloers op hun mogelijkheid rondom “kies je werk-plekje”. En ik hoor hoe bij de kinderen team-verantwoordelijkheid wordt aangeleerd/ondersteund. En denk, als dat op die leeftijd al kan, dan onderschatten wij onze studenten gruwelijk. (vb kringgesprekken geleid door 12-jarigen)

D7 De Wittering meets Sudbury : Hoe het klassieke basisonderwijs kan leren van 2 vernieuwende scholen – Marianne Rongen en Maaike Eggermont

Basisschool De Wittering uit Rosmalen breekt op zijn minst 2 patronen uit ons klassiek onderwijs. Leerlingen worden niet per leeftijd samen gezet. De kinderen zitten samen per 3 jaar. Dus van 3 tot 6 samen, van 7 tot 9 samen en van 10 tot 12 samen. Verder zijn er ook geen klaslokalen. De school is er gekomen om te bewijzen dat onderwijs anders en beter kan dan in de traditionele vorm. Dat doet ze door het onderwijs af te stemmen op elk kind. Door hoge verwachtingen te hebben van elk kind en door veel aandacht hebben voor kennis, leren en opvoeding. Tenslotte is creativiteit in de brede zin van het woord een zeer belangrijk deel van het curriculum.

Op de Sudbury School in Gent zijn de studenten mee verantwoordelijk voor de werking van en de sfeer op school. Ze krijgen veel ruimte en vrijheid om vanuit eigen interesse en motivatie te leren. Vaak gaat dit op een organische manier, en is het klassieke onderricht maar een klein stuk van de puzzel. Kinderen van 4 tot 18 zitten in 1 groep en gaan in interactie met elkaar. Tijdens de wekelijkse schoolmeeting worden alle belangrijke beslissingen genomen.

In deze sessie zullen Marianne Rongen van De Wittering en Maaike Eggermont van Sudbury Gent vertellen hoe het er in hun school aan toe gaat. Daarna is er ruimte voor vragen en een co-creatief debat waarbij gefocust wordt op de positieve elementen uit beide scholen die een toegevoegde waarde kunnen hebben in de klassieke basisschool.

Laat je inspireren door 2 gepassioneerde dames die er van overtuigd zijn dat kinderen het best leren als ze het zelf doen.

Naast dat ik het leuk vond om Maaike Eggermont een keer te zien/horen in ’t echt, ging ik voor de zin, zijn kinderen mee verantwoordelijk voor de werking van en de sfeer op school. Voor dat laatste heb ik uiteindelijk geen ideeën gehoord die ik 1 op 1 kan overzetten naar mijn situatie. Wat me bij beide vrouwen raakt is hun brede (wereld)blik en het echte vertrouwen dat ze uitstralen in de groeimogelijkheden van kinderen. Door deze sessie te kiezen heb ik ook kennis gemaakt met De Wittering en hun waardengestuurd onderwijs/kernconcepten. En laat die kruisbestuiving door het samen houden van hun verhaal, nou net een doel geweest zijn van beide dames 🙂 Gelukt dus!

D8 De laatste methode? : Het over-benadrukken van methoden en het onderbelichten van een mensvisie – Herman Van Esbroeck

Binnen innovatieve contexten worden we de laatste jaren overstelpt met nieuwe methoden en technieken. Binnen het onderwijs zijn we aan een grondige verandering toe en zeker in de lerarenopleiding. Ondanks de schuchtere pogingen die daar gebeuren studeert de leraar van de toekomst nog niet af. We denken dat we het kunnen klaarspelen met wat nieuwe methoden en leggen zo de nadruk op hoe je iets moet doen. Waarom we dit doen, vanuit welke inspiratie dit gebeurt, ook vanuit welk inzicht, blijkt vaak nog onderbelicht.

In deze lezing belichten we dit thema aan de hand van 2 praktijkvoorbeelden die we in Limburg op de kaart hebben gezet of aan het zetten zijn: ‘Mijn school op de hei’ en het ‘LEON- huis’ zijn 2 initiatieven waar vooraf zeer grondig is nagedacht over de uitgangspunten en basishoudingen van de leraar van de toekomst. Nadien wordt er pas over methoden gesproken. Een proces van 2 volle jaren traag vorderen rond visie en inspiratie blijkt dan later wel te werken in de praktijk.

Wat ik niet verwacht had was een uitleg over de U-Theorie van Otto Scharmer in combinatie met (familie)opstellingen. En dan hoe dat leidde tot het opschrijven van de uitgangspunten van het LEON-huis. Ik vond het fijn dat dat zomaar voorbijkwam, had me na het lezen van “Pedagogische tact” voorgenomen om een keer wat meer te gaan lezen over de U-theorie.

Een ander beeld raakte me nog meer. Het beeld van de jongere die zelf een beeld (leidbeeld) heeft waar hij naartoe wil, op intuïtie zijn eigen pad kiest en daarbij “goeie” mentoren uitkiest. En ik realiseer me dat dat de momenten zijn die mij het meeste energie geven. Als mensen mij uitkiezen als mentor. Al is het maar voor 10 minuten.

Keynote Frank Van Massenhove : Van saaie staatsdienst tot hippe ambtenarij 

Hij heeft de Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid van een saaie overheidsdienst omgevormd tot een moderne, efficiënte en lerende organisatie. Hij heeft er het nieuwe werken geïntroduceerd met aandacht voor het betrekken van de medewerkers, het inzetten op talent en resultaatgericht werken. Voorwaar zijn hier mooie parallellen te trekken met het onderwijs! Frank is coauteur van het boek ‘De collega’s werken thuis’ en geeft op #elf13 een keynote waarin openstaan voor verandering een centraal thema is. We kijken uit naar een enthousiaste spreker die ook op vernieuwend onderwijs zijn eigen kijk zal demonstreren.

Ik woon niet meer in België en heb deze ontwikkeling alleen via Twitter meegekregen. Ik was gewoon nieuwsgierig naar de man waar zoveel mensen positief over tweeten. Tja :)… ook mijn hart heeft ie gestolen. Door de 8 motoren van change te benoemen zoals hij dat doet, door leiderschap te benoemen als rugdekking geven en ruimte scheppen, door resultaatgericht te werken en de diepe overtuiging dat die resultaten er zijn dankzij de gezamenlijke inspanning, door veel (heel veel) besparingen collaterale profit te noemen (en als je alleen dat wil, het niet gaat werken). Ergens bekroop me het gevoel, ik zou eens willen zien wat er gebeurde als zo iemand een onderwijsinstelling zou aansturen. Ik geloof, ik zou solliciteren. En laat dat nou net een kern van zijn betoog zijn: het is onze keiharde taak om onderwijs een plek te laten zijn waar mensen heel graag willen werken. En ik geloof dat het opschalen van dit soort leiderschap daarbij zou helpen.

 
Op 18/2/2014 heb ik deze video toegevoegd. Super dat deze samenvatting gemaakt is.

 

I31 Samen heel sterk leren : ‘De moeilijkste opgave voor elke leerkracht, elke dag opnieuw, is het plezier in het leren bij de leerlingen niet te bederven’ – Peter Hemelsoet 

‘Hoe realiseer je deze stelling van filosoof B.Russell? Door het functioneel inpassen van een aantal innoverende initiatieven binnen een (jaar-, totaal-)project. We blikken daarbij oa. vooruit naar het schooljaar 2014-2015.

Een echt en doorleefd praktijkvoorbeeld dat aanslaat bij ieder kind!

Prachtige inpassing van wereldorientatie-projecten in het jaar. Hij laat zien dat WO-projecten drager van onderwijs kunnen zijn. Betrekt daar de Volvo Ocean Race bij. En geeft aan dat zinvol samenwerken de kracht geeft aan een project. Dat samenwerken leren zij aan in stappen.

    • Stap 1: principes aanreiken (gouden weken) zo werken wij. (ik leg voor mij de relatie naar een code of conduct0
    • Stap 2: Bewust leren samenwerken, coöperatieve structuren aanleren. En dan schijnt (ook volgens de mensen van MAXX, die ik later sprak) GIPS het toverwoord te zijn. Gelijke deelname, individueel aanspreekbaar, positief wederzijds afhankelijk en simultaan actief.
    • Stap 3: onbewust samenwerken

Ik pik ook wat namen op voor vervolgleren S. Kagan op het gebied van coöperatief leren en Bazalt voor boeken.

K3 Leren van straatkinderen – Arnoud Raskin 

is de oprichter van Mobile Schools. Industrieel ontwerper van opleiding koos hij voor een geheel andere richting: het opzetten van mobiele straatscholen in Zuid-Amerika om zo onderwijs aan te bieden aan kinderen op straat. Ondertussen is deze organisatie reeds actief in 21 landen met 36 mobiele scholen. Om deze projecten te sponsoren heeft hij een intelligent business model opgezet via zijn organisatie Streetwize. Multinationals komen er tegen betaling leren van straatkinderen. Zij weten zich immers in extreem moeilijke omstandigheden overeind te houden en zijn de leiders van morgen. Kom jij ook leren van deze straatkinderen?

‘k heb nog nooit van hem gehoord en ben enigszins bang dat er een zielig straatkinderen verhaal komt. De zin: multinationals die komen leren van straatkinderen is wat me nieuwsgierig maakt en doet vermoeden dat er iets anders komt. En dat doet het ook, eigenzinnige keuze voor een afstudeerproject, een mobile school bedoeld om het zelfvertrouwen van de straatkinderen te bevorderen, geloven in de impact, het niet nodig hebben die te meten. Op zoek gaan naar een business-model omdat je niet wil concurreren met andere liefdadigheidsinstellingen om de verdeling van de pot geld. Maar de pot geld wil vergroten. StreetwiZe skills inzetten om dat te doen. En tussendoor niet alleen het “zielige straatkind”  van tafel vegen, ook nog hun sterktes en positivisme laten zien.

Mijn link naar onderwijs. Voor de mensen die erbij waren. Ik denk dat er bij veel docenten waarvan we menen dat ze niet meer in beweging te krijgen zijn, onder het rood nog groen zit, een kwestie van het weer zichtbaar maken. En, als je ziet dat iets werkt, impact heeft, gewoon meer ervan doen. Ook als het nog niet gemeten is, nog niet het totale probleem oplost. En ik denk nog na over cooperative competition voor het onderwijs. Misschien moet ik mijn huiverigheid rondom competitie wat nuanceren.

StreetsKills Arnoud Raskin

PS En voor zij die het menen met vernieuwing van de docentenopleiding; houdt @DeNLSchool in de gaten.
PS2 op 24 januari kan je trouwens in Utrecht een Edcamp ervaren.

Verder Bericht

Vorige Bericht

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

© 2024 De lerende docent

Thema door Anders Norén