Geleend, omdat zijn zoon het een bijzonder boek vond. En ik benieuwd was of ik het ook bijzonder zou vinden.
Uit de Samenvatting Bol.com
In De barbaren behandelt Alessandro Baricco een fenomeen dat ons allen aangaat: de geleidelijke teloorgang van ons cultuurbesef. Baricco schreef hierover een serie wijd uiteenlopende en veelgelezen artikelen. Zo schakelt hij moeiteloos over van de tanende interesse voor de wijncultuur naar de vercommercialisering van de ooit heilige voetbalsport. Is er in de moderne tijd nog wel plaats voor bezieling? Wel degelijk, stelt Baricco, we moeten alleen beseffen dat er niet zoiets is als beschaving aan de ene en barbarisme aan de andere kant. De huidige cultuur bevindt zich in een staat van mutatie; er is geen sprake van een botsing, maar van een overgang van een oude naar een nieuwe cultuur.
Ik lees het boek als een zoektocht naar wat die barbaren nu eigenlijk aan nieuws meebrengen. En daarmee vond ik het een boeiend boek. Dat me laat nadenken over de overtuigingen die onder onze huidige cultuur zitten en wat je daar naast/tegenover kan zetten.
De plek van betekenis.
Ze werden gevoed door de rotsvaste overtuiging dat de betekenis der dingen ligt opgeslagen in een geheime cel, beschermd tegen de gemakkelijkste vanzelfsprekendheden, bewaard in de vrieskist van een verre duisternis die alleen toegankelijk is met geduld, inspanningen, volhardend onderzoek. (pg 206)
Als je echt gelooft dat betekenis in de vorm van een sequentie wordt gegevens eruitziet als een baan die wordt getekend tussen verschillende punten, dan word je pas echt geraakt door de beweging: het werkelijke vermogen om je van het ene naar het andere punt te bewegen in een tijd die net lang genoeg is om het totale figuur niet te laten vervagen. Welnu: waardoor wordt de beweging gegenereerd. Wat houdt haar in leven? Je eigen nieuwsgierigheid, uiteraard, je verlangen ervaring op te doen – maar alleen daaraan zou je niet genoeg hebben, geloof me. De aandrijving van die beweging wordt eveneens verschaft door de punten waar zij langskomt: die verbruiken geen energie, zoals bij Monsieur Bertin gebeurde (inspanning), maar leveren juist energie op. In feite heeft de barbaar maar de kans om echte frequenties van ervaringen te bouwen als hij bij elk tussenstation van zijn reis een extra impuls krijgt – het zijn geen stations, het zijn doorgangssystemen die versnelling veroorzaken. … Je zou kunnen beweren dat de nachtmerrie voor de barbaar is dat hij blijft plakken aan de doorgangspunten, of dat hij wordt afgeremd door een poging tot analyse, of zelfs wordt gestopt door een onvoorstelbare afbuiging naar de diepte. Daarom probeert hij doorgangsstations te zoeken die hem niet ophouden, maar juist verder stuwen. Hij zoekt de kruin van de golf om goddelijk te kunnen surfen. (pg 150)
Heel kort door de bocht samengevat wat ik lees in het hele boek.
- Beschaving: Betekenis zit in diepte, diepte bereiken kost inspanning. Zonder inspanning dus geen betekenis.
- Barbaren: Betekenis zit aan de oppervlakte, in de hoeveelheid verbindingen. Het aantal keren dat het bezocht wordt. (zie de zoeklogaritmes van Google).
Als ik het zo lees ben ik ook best wel een barbaar. Ik geloof niet in onderzoek van een heel klein deel van de werkelijkheid dat verder nergens aan linkt. Vind het fijn dat ik wijn gewoon lekker mag vinden zonder er iets va te weten en (klassieke) muziek mooi zonder de diepte ervan helemaal te willen doorgronden. Mijn manier van leren is er een waarbij ik daarheen surf waar mijn nieuwsgierigheid en het opdoen van ervaringen me brengt. En ook de zoektocht om daarbij voldoende energie op te doen om verder te kunnen.
Wat ik niet teruglees is dat ik die energie ook vaak vind in het in het vertragen, de stilte.
En ik zie dan meteen zo’n wild surfend legertje barbaren voor me dat “maar wat doet” en wordt daar een beetje onrustig van. Hoe zit het dan met de verantwoordelijkheid voor het grotere geheel.
Erg leuk vond ik ook zijn afsluiting. Met de Chinese muur als voorbeeld probeert hij namelijk aan te tonen dat we de grenzen/muren zelf neerzetten. Dat het geen twee verschillende werelden hoeven te zijn 🙂