De lerende docent

In ontmoeting de volgende stap te zetten

Geweest: FAN Congres – Fase II

IMG_6716Vorig jaar was ik er met een collega voor de presentatie van de tussentijdse resultaten. Dit jaar was het FAN Congres-Fase II op 5 juli.  

Het congres van 5 juli heeft als doel om Fase II van het FAN-netwerk af te sluiten en te onderzoeken wat de volgende stap van het netwerk wordt. Afgelopen jaar is er door verschillende onderwijsinstellingen hard gewerkt om de ideeën die een jaar eerder zijn geformuleerd ook daadwerkelijk te integreren in hun curriculum. Graag kijken we op 5 juli terug naar wat er afgelopen jaar is gebeurd, welke resultaten zijn behaald en welke dillema’s een rol hebben gespeeld in het proces. Dit willen we vormgeven door tijdens het middagprogramma diverse onderwijsinstellingen aan het woord te laten. Niet alleen om van elkaar te leren, maar ook om met elkaar mee te denken over welke volgende stappen nodig zijn om huidige barrières te overkomen.

Naar Edcamp ga ik om een dag heerlijk samen te zijn met bevlogen docenten die hun onderwijsinnovaties delen en daarvan te leren. Naar FAN om een dag samen te zijn met mensen die dezelfde urgentie als ik voelen als het gaat om de nieuwe economie en onderwijsideeën daaromtrent met elkaar te delen, van elkaar leren.

En dus trok ik naar Amsterdam Zuid. En zat ik om 10.00 klaar in een dubbele kring in een zaal bij PWC.

Intro

We begonnen, na een kort welkomstoord met een geleide meditatie. Om met volle aandacht en toewijding aanwezig te kunnen zijn.

De Nederlandse Bank: de rol van onderwijs in een tijd van transitie

Vervolgens sprak Frank Elderson (Directeur De Nederlandse Bank) over hoe lange termijn denken eigenlijk in het DNA van de DNB zit. Het gaat over duurzame volhoudbare welvaart. Geeft hij aan dat er haast is geboden bij de energietransitie. Dat Nederland daarin hekkensluiter is. Besprak hij het rapport “Tijd voor transitie, een verkenning van de overgang naar een klimaatneutrale economie” (ik vond grafiek 2.8 interessant, inzicht in impact per industrie). Gaf aan dat organisaties bestaan uit mensen, en wil je duurzaam zijn als organisatie dan moet het bij iedereen tussen de oren, bij alle afdelingen en zeker bij de leiding #toneatthetop. En dat er een cruciale rol is weggelegd voor onderwijs en permanente educatie voor de weg die gelopen dient te worden. Hij eindigt positief, we hebben haast en ja er beweegt al veel. #iedereenmobiliseren.

KPMG: een andere lens op waarde

Jolande Sap, inmiddels commissaris bij KPMG begon ook positief. Er is al zoveel gebeurd. En geeft aan dat zij oprecht gelooft in de kracht van onrecht aankaarten door te kwantificeren. Door zaken vergelijkbaar te maken door alles te herleiden naar dezelfde “eenheid”

Ze besprak een rapport van KPMG “A new vision of value”. Waarin 3 stappen staan om met een andere lens naar waarde te kijken:

  • Stap 1: Negatieve externe effecten worden gewaardeerd en afgezet tegen de winst. Hoeveel winst maak je dan nog?
  • Stap 2: Hoe groot is het risico dat je die kosten moet internaliseren. Op de langere termijn wordt die kans groot ingeschat door Jolande Sap.
  • Stap 3: Slimme strategieën bedenken om met dat risico om te gaan. Leidt wellicht tot andere investeringsafwegingen.

Daarnaast gaf ze aan het jammer te vinden dat er nog weinig voortgang is op een breder welvaartsbegrip dan BNP. Onderzoeken geven aan dat het handiger is om die andere aspecten naast het BNP inzichtelijk te maken. Wat volgens haar dan weer leidt tot het risico dat je eerst blijft sturen op BNP.

Drie boeiende vaststellingen:

  • Dat duurzame reporting toeneemt, vooral door toegenomen wetgeving erover.
  • Dat het herstel van het vertrouwen in het beroep en het rulebased werken de accountantskantoren heel veel energie kost. Dat de zittende accountant wellicht daardoor niet toekomen aan dat nieuwe, de toekomst, wellicht principlebased. #rolonderwijs
  • Dat veel bedrijven al om zijn. Investeerders nog niet.

Column 1: Tornen aan denkkaders

Marjon van Opijnen over de denkkaders:

De dominante denkkaders in ons onderwijs zijn een spiegel van de denkkaders in de samenleving en onze economie. Denkkaders die we met de paplepel ingegoten hebben gekregen. Als we hier geen bewustzijn op creëren is het een illusie dat we de integrale context van alle systemen zien en in staat zijn een nieuwe economie te creëren die volhoudbaar is. Het is dus noodzaak onze eigen denkkaders en die van onze studenten te exploreren en verleggen.

Ze eindigt met:

Accountants zijn niet alleen de hoeders van de risico’s van de gecontroleerde partij, maar misschien nog wel meer de hoeders van de risico’s voor het algemeen belang!

Kortom, vanuit de gedachte van de nieuwe economie dient de accountant meer dan ooit dienstbaar te zijn aan de samenleving. En als wij, als docenten, onze studenten niet voorop gaan hierin en ze niet voorbereiden op nieuwe tijden, wie doet het dan wel…..

Laten we er met z’n allen voor zorgen dat onze studenten in 2020 vol overtuiging en met trots een eed af leggen omdat ze weten dat wat zij doen maatschappelijk relevant is en bijdraagt aan het welzijn van het grotere geheel.

Column 2: Snelheid winnen door onderzoek te doen met studenten.

Vervolgens in de column van Marleen Jansen Groesbeek Lector Sustainable Finance & Accounting: de voordelen van onderzoek doen met studenten.

  • Goed voor het arbeidsperspectief van de studenten. Ze onderzoeken de nieuwste ontwikkelingen.
  • Meer handen en hersenen zorgen dat de data sneller verzameld wordt
  • Frisse kritische blik van studenten.

Ik onthoud dat het aandacht vraagt om te zorgen voor kwalitatief goed onderzoek, dat het kan en dat het ervoor zorgt dat je snelheid kan winnen.

Aan de hand van dilemma’s in gesprek.

Minor maar voor mij opvallend detail:

Het leverde mooie gesprekken op.

  • Over pioniers, duurzame en onduurzame ondernemer. Wie krijgt het geld, de financiering?
  • Over wat noemen we als bank veilig beleggen? Beleggingen in oude economie nog steeds veiliger dan in nieuwe economie? Andere instrumenten nodig?
  • MKB heeft behoefte aan andere tools. Daar is de continuïteit en waarom onderneem je een logisch uitgangspunt voor een gesprek met de ondernemer over duurzaamheid.
  • Over kan en wil de accountant zijn tijd naast aan financiele data ook besteden aan ecologische of sociale?
  • Waarom die tegenstelling duurzaam, niet duurzaam. Ga daarvan weg, gewoon kijken wat de toekomst nodig heeft.
  • Voorleven waar je in gelooft.
  • Urgentie

Lunch

Een heerlijk lunch met gesprekken over toetsing, onderwijsprogramma’s enz enz.

Breakout sessies

De groep werd onderverdeeld in een aantal groepen met moderator. De breakout begint met een appreciatie inquiry. Ik ken het als Deep Dialogue. Om even persoonlijk contact te maken met het onderwerp.

Je praat 4 minuten over de vraag: waarom is die verandering naar de nieuwe economie belangrijk voor jou. De ander probeert zo oordeelsloos mogelijk te luisteren. Dus ook niet knikken, hummen enz. En vervolgens draai je de rollen om.

Daarna werd er ter inspiratie gepitcht. Er waren 3 vragen.

1. Welk doel wilt u bereiken door ‘de nieuwe economie’ te integreren in het onderwijs?

2. Wat zijn de twee meest succesvolle stappen die zijn gezet, en de twee belangrijkste barrières/dilemma’s die u tegen bent gekomen?

3. Wat is volgens u de belangrijkste volgende stap?

Iedere vraag moest in 1 minuut beantwoord worden. En ze was streng. In onze groep pitchten Avans Hogeschool en ik. Avans had een boeiend verhaal, met name de lol van het samen de nieuwe economie onderzoeken met studenten bleef hangen. Mijn verhaal vind je in de PS.

Daarna werd in een Worldcafé sessie in 2 groepen ook geantwoord op de vragen. De opbrengst op vellen verzameld en daarna plenair in de grote zaal weer gedeeld.

Dat legde ik erover vast. Het ging wel erg snel dus ik ben vast dingen vergeten. Vul gerust aan in de reacties.

Daarna mochten we op onze conclusiekaart schrijven. En we deelden ook dat weer. Het gevoel

  • Dit neem ik vandaag mee.
  • Morgen ga ik….
  • Ik ga contact opnemen met….

En we deelden ook dat weer. Het “dat wat we meenemen “- deel gaf de organisatie in ieder geval voldoende feedback dat het zinvol is om dit voort te zetten.

Deze blogpost is onderdeel van mijn “morgen ga ik”. Ik heb over de dag verteld bij de ontwerpgroep nieuw curriculum, en vertel het nu aan jullie. Het is belangrijk dat we laten zien wie en hoe er bezig is met nieuwe economie en het belang van onderwijs daarin.

Er werden een aantal echt mooie concrete stappen benoemd. Mooi hoor!

En na een borrel weer op weg naar het zuiden. Het was een verbindende dag!

PS

Mijn antwoorden bij de pitch, een mengeling van persoonlijk en van mijn opleiding.

1. Welk doel wilt u bereiken door ‘de nieuwe economie’ te integreren in het onderwijs?

Mijn IMG_1746antwoord:

Voorbereiden op wat is, op wat komen gaat, op helpen de toekomst vorm geven. We staan op een tweesprong. Het kan, het pad kiezen waarop we duurzaam omgaan met de aarde en mensen. Mij is 20 jaar geleden gezegd dat ik niets kon doen om het systeem te veranderen, dat het te groot is. En dat heb ik 20 jaar geloofd. Dat zal geen enkele student van mij horen. Sterker nog, ik zal ze helpen om een weg te vinden waarop zij hun bijdrage kunnen leveren.

 

IMG_17492. Wat zijn de twee meest succesvolle stappen die zijn gezet, en de twee belangrijkste barrières/dilemma’s die u tegen bent gekomen?

Ik koos er 4: 6 kapitalen in ondernemingsplan propedeuse; het kamp maatschappelijk verantwoordelijk handelen met de 4de jaars (omwille van handelen, stilte, dialoog en co-creatie); het belang in het nieuwe curriculumontwerp; het leerproces “Telling a trustworthy value creation story

En als twee uitdagingen:

  • Het loslaten van de oude economie. Als je niet oppast is het alsof je je kind een hele maand suiker voert en 1 dag per maand zegt, oh ja, je moet wel gezond eten. Dat is onvoldoende en ongeloofwaardig. Zo is het ook met nieuwe economie die maar af en toe in de lessen verschijnt.
  • Het begint bij jezelf, je verbinding met je hele zelf (niet alleen de mooie kanten), met wij, met de natuur. de verbinding nu, in dit moment. #ulab kan daarbij helpen.

IMG_17483. Wat is volgens u de belangrijkste volgende stap?

Integratie in het curriculum. Waarbij “het geheel” als uitgangspunt wordt genomen. Niet de individuele winst.  En met studenten oefenen in dialoog (vs debat), in samen (vs competitie), vieren diversiteit (vs uniformiteit), in het nut van schuren, constructief conflict (vs lieve vrede)

 

 

Verder Bericht

Vorige Bericht

2 Reacties

  1. Bouwe Taverne 11 juli 2016

    Beste Ilse,
    Wat een mooi verhaal, wat een inspiratie om met dit gedachtegoed verder te gaan. Fijn om dat zo te vernemen, als organisator van dit netwerk: daar doen we het voor!! Zie hier mijn eigen evaluatie, op een meer abstract niveau en bedoeld als richting hoe we verder zouden kunnen gaan met onder meer Het Groene Brein, DNB en anderen.
    Dank, groet en succes,
    Bouwe Taverne

    Highlights van het FAN-congres van 5 juli 2016 bij PwC

    1. Op abstract maatschappelijk niveau zijn tal van vraagstukken met elkaar verbonden. Hierin is de context te vinden waarbinnen het onderwijs zijn weg zoekt en studenten hun toekomst bepalen. Die vraagstukken hebben allemaal te maken met ‘sustainalizing’ en ‘stabilizing’ van de samenleving: of het nu gaat om energie, grondstoffen, ‘living wages’ of vluchtelingenvraagstukken. Op mondiaal niveau zijn de Global Goals geformuleerd; vertaling naar bedrijven is gaande, maar die vormt tevens een lange weg.

    2. De thematiek van ‘de nieuwe economie’ is daarmee verbonden en uiterst actueel en relevant voor de opleidingen. Er is veel casuïstiek beschikbaar (ook vanuit FAN/HGB zelf, zeven cases zijn in voorbereiding), veel ‘basismateriaal’ (studies van de Big 4, IIRC, integrale jaarverslagen van bv ING en ABN Amro), goede aansluiting bij ontwikkelingen in het onderwijs (koppeling van onderwijs aan onderzoek en beroepspraktijk, OOB), veel beweging bij alle opleidingen om te innoveren.

    3. De nieuwe economie is geen kwestie van ‘of’, maar van ‘hoe’. Daar gingen zowel Frank Elderson als Jolande Sap op in. Zij gaven een beeld van risico’s als gevolg van bv klimaatverandering of de impact van grondstoffenschaarsten en hoe hiermee in businessmodellen mee om te gaan. Maar ook van innovatie als manier om hier meer en/of nieuwe business van te maken. Hun vraag is: hoe gaan financials en accountants hiermee om in hun dagelijks werk. Wat voor opleidingen zijn daarvoor nodig.

    4. In de gesproken columns van Marleen Janssen Groesbeek en Marjon van Opijnen ging het om het verbinden van ‘context’ (het maatschappelijke) met ‘competenties’ (het persoonlijke) in de opleidingen. Het uitvoeren van onderzoek door studenten kan een dergelijke verbinding tot stand brengen. De opleidingen kunnen daarbij nog nadrukkelijker aansluiting zoeken bij de praktijk van het bedrijfsleven. In het voordeel van beide.

    5. De kwestie of de innovatie (gericht op ‘de financials en accountants van de toekomst’) gezocht moet worden in de ontwikkeling van content of competenties lijkt beslecht doordat nogal wat opleidingen op zoek zijn naar bredere opleidings’eenheden’. Daarin leren studenten meer vanuit de praktijk en doen aldus competenties op (en vice versa: doordat ze onderzoek uitvoeren, doen ze meteen een boel content op). Ook blijkt dat actieve inzet van studenten in onderzoek veel nieuwe input oplevert voor de opleidingen.

    6. Het doel van de opleidingen is en blijft het toerusten van studenten voor een professionele toekomst. Een grote uitdaging daarbij is, hun nieuwsgierigheid aan te boren, hun kritische zin te ontwikkelen, hen zicht te geven op hun betekenis voor de samenleving; hen niet de gelegenheid geven onderuit te hangen. In de opleiding komen de context (punt 1) en hun individuele competenties samen. ‘Hoe verhoud jij je tot de wereld’ is een kernvraag.

    7. Elke opleiding zoekt zijn eigen weg, zelfs wanneer, zoals in de accountancy, de inhoudelijke richting strak bepaald is via de CEA. Ook is er een flink verschil tussen opleidingen die top-down werken (het beleid van de instelling, waarna invulling binnen de opleidingsrichtingen) en/of bottom-up (docenten experimenteren en vernieuwen, waarna het beleid zich daarbij aanpast). Van beide ‘soorten’ zijn voorbeelden te vinden in de groep opleidingen die bij FAN aangesloten zijn.

    8. Een grote uitdaging bestaat in het gegeven, dat nogal wat docenten ‘handelings-verlegen’ zijn en te gemakkelijk bij hun bestaande content en wijze van lesgeven blijven. Dit is niet alleen een kwestie van na- en bijscholing. Echter, door hen een actieve rol te geven in het definiëren van onderwijs- en onderzoeksagenda’s voor de komende jaren, kan verandering tot stand komen. Ook interdisciplinair werken kan bijdragen aan een beter passende houding van docenten.

    9. Gegeven de diversiteit tussen opleidingen enerzijds, maar gelijksoortige uitdagingen anderzijds, is uitwisseling van ervaringen belangrijk. Opleidingen zijn bereid deze te delen omdat ze daar zelf alle belang bij hebben. Vandaar de roep van de opleidingen om door te gaan met het FAN-netwerk. De uitwisseling van contacten, ervaringen en documenten kan intensiever door vorming van een LinkedIngroep: HGB zet deze op. Een eerstvolgende meeting kan dit najaar of komend voorjaar plaatsvinden bij Avans.

    10. Ook doet HGB een poging het netwerk te verbreden door aansluiting te zoeken bij post-initiële opleidingen en permanente educatie. Daarover bestaan contacten met DNB en ABP in het kader van het door DNB gevormde Platform Duurzame Financiering. De bijdrage van Frank Elderson gaf wat dit betreft goede hoop, gezien zijn uitlatingen over de relevantie van onderwijs bij het realiseren van een duurzame financiële sector en dito rollen voor de accountants. Ook de NBA zal zien hierbij aan te sluiten.

    • Ilse Meelberghs 11 juli 2016 — Berichtauteur

      Wauw, dankjewel Bouwe voor deze aanvulling op mijn schrijven. Ik ga een zin eruit gebruiken bij het posten op LinkedIn. 🙂
      Ilse

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

© 2024 De lerende docent

Thema door Anders Norén